Δημιουργώντας ένα κόσμο χωρίς καπνό τσιγάρου: Tα εναλλακτικά προϊόντα αποτελούν μέρος της λύσης

Ποσοστό 1,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ χάνεται κάθε χρόνο, λόγω των ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα

Οι πολιτικές για τη μείωση του καπνίσματος με στόχο τη δημιουργία ενός κόσμου χωρίς καπνό, καθώς και ο κομβικός ρόλος που μπορούν να παίξουν τα εναλλακτικά καπνικά προϊόντα, ήταν από τα θέματα που αναδείχθηκαν στο διαδικτυακό σεμινάριο “Towards a Smoke-free World”, που διοργάνωσε πρόσφατα η SCOHRE, η Διεθνής Ένωση για τον Έλεγχο του Καπνίσματος και τη Μείωση της Βλάβης. Το διαδικτυακό σεμινάριο συντόνισε ο Ιωάννης Φαρόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO).

Τη χρήση των δημοσιονομικών εργαλείων στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης του καπνίσματος και στη δημιουργία ενός κόσμου χωρίς καπνό, ανέλυσε o Andrzej Fal, President, Polish Society of Public Health; Head, Department of Allergy, Lung Diseases & Internal Medicine, Central Clinical Hospital, Ministry of Interior; Director, Institute of Medical Science, UKSW, Poland.

Όπως ανέφερε, το κάπνισμα ευθύνεται για 100 εκατομμύρια θανάτους στον 20ο  αιώνα, με πρόβλεψη για ένα δισεκατομμύριο θανάτους τον 21ο αιώνα, εάν δεν υπάρξει ανακοπή αυτής της καταστροφικής πορείας. Σε παγκόσμιο επίπεδο ποσοστό 1,8% του ΑΕΠ χάνεται λόγω των συνεπειών του καπνίσματος στην υγεία, είτε μέσω άμεσων δαπανών, όπως της κάλυψης των νοσηλειών για ασθένειες που προκαλούνται ή σχετίζονται με το κάπνισμα, αλλά και έμμεσων δαπανών, όπως της μείωσης της παραγωγικότητα κ.ά. Μόνο στις ΗΠΑ, το κόστος των ασθενειών που συνδέονται με το κάπνισμα ανέρχεται σε πάνω από 300 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Τα εναλλακτικά προϊόντα μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη μείωση των θανάτων, αλλά και της μείωσης  του παγκόσμιου ΑΕΠ, γιατί, όπως αποδεικνύουν επιστημονικές μελέτες, ο κίνδυνος βλάβης στην υγεία από τη χρήση εναλλακτικών προϊόντων είναι από 10 έως 20 φορές μικρότερος σε σχέση με τα τσιγάρα, ανέφερε ο κ. Fal. Στη συνέχεια επεσήμανε ότι η φορολογία είναι ένα γνωστό δημοσιονομικό εργαλείο στην πολιτική υγείας και στο πλαίσιο αυτό τα εναλλακτικά προϊόντα, θα έπρεπε να τυγχάνουν μικρότερης φορολογίας, από τη στιγμή που αποδεικνύεται ότι είναι πιο ασφαλή και αποτελεσματικά στη μείωση των κινδύνων για την υγεία. Μάλιστα ο κ. Fal σημείωσε: «Όσοι Υπουργοί Οικονομικών φοβούνται να χάσουν τον ειδικό φόρο κατανάλωσης, κοιτάζοντας μόνο τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, απλώς κλείνουν τα μάτια στον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στον συνολικό προϋπολογισμό για τη υγεία. »

Μετά από 15 χρόνια αντικαπνιστικής πολιτικής, η ΕΕ έχει να επιδείξει πολύ φτωχά αποτελέσματα, με τους αριθμούς των καπνιστών να βρίσκονται σε ανεπίτρεπτα υψηλά επίπεδα, με εξαίρεση τη Σουηδία, που βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ, λόγω σωστών μέτρων πολιτικής και λόγω της χρήσης ενός εναλλακτικού προϊόντος νικοτίνης, του snus, ανέφερε ο Καρλ Έρικ Λουντ, Αντιπρόεδρος του SCOHRE και Senior Researcher του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας της Νορβηγίας. Υπάρχουν, ωστόσο, και κάποιες άλλες εξαιρέσεις στην πολιτική κατά του καπνίσματος μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Για παράδειγμα, η Βρετανία υιοθέτησε μια σύγχρονη στρατηγική για τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα (πρόσβαση σε εναλλακτικές λύσεις για όσους καπνιστές δεν επιθυμούν να διακόψουν, νομοθετικές ρυθμίσεις που αντιμετωπίζουν διαφορετικά τα προϊόντα μειωμένης βλάβης, πχ. με μειωμένη φορολογία, ενημέρωση των καπνιστών για τα διαφορετικά επίπεδα επιβάρυνσης στην υγεία τους από τη χρήση εναλλακτικών προϊόντων και προτροπή των καπνιστών να κάνουν τη στροφή στα προϊόντα αυτά), στρατηγική που έχει μέχρι στιγμής θετικά αποτελέσματα.

Για μια ολιστική προσέγγιση στη δημόσια υγεία, με συμπλήρωση των στρατηγικών που υιοθετούνται, ώστε να υπηρετούν το στόχο της μείωσης του καπνίσματος και της οικοδόμησης ενός κόσμου χωρίς καπνό, μίλησε ο Θεόκλης Ζαούτης, Πρόεδρος του ΕΟΔΥ. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος των Εθνικών Οργανισμών Δημόσιας Υγείας που έχουν ως βασικό τους στόχο την επιτήρηση, συλλογή και επεξεργασία δεδομένων υγείας, είναι σημαντικός. Αναφερόμενος στις πολιτικές μείωσης της βλάβης, ο κ. Ζαούτης τόνισε ότι σε όλο το φάσμα της δημόσιας υγείας μπορούμε να βρούμε παραδείγματα που δείχνουν ότι η μείωση της βλάβης είναι ένα σημαντικό βήμα στην μείωση και τελικά στην εξάλειψη των θανάτων και της νοσηρότητας. Για παράδειγμα, θέλουμε να μειώσουμε τις παθήσεις που προκαλεί στον πληθυσμό η αυξημένη χοληστερόλη, όμως δεν είναι εφικτό να αποκλείσουμε κάθε λιπαρή τροφή από το διαιτολόγιο των ανθρώπων. Όμως, συστηματικά τους ενημερώνουμε για τους κινδύνους, προάγουμε την υγιεινή διατροφή, προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις και εμμένουμε στον τακτικό έλεγχο.

 

Η Δάφνη Καϊτελίδου, Καθηγήτρια του Τμήματος Νοσηλευτικής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔYΠΥ), στην ομιλία της ανέφερε ότι, παρά την εφαρμογή διαφόρων πολιτικών για τη μείωση του καπνίσματος, ο επιπολασμός του καπνίσματος στις χώρες της ΕΕ και ιδιαίτερα στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι υψηλός. Ένας στους τέσσερις ενηλίκους στην Ελλάδα καπνίζει, ποσοστό που αποτελεί ένα από τα υψηλότερα στην ΕΕ. Για να επιτύχουμε έναν κόσμο χωρίς καπνό πρέπει να παρακολουθούμε τον επιπολασμό του καπνίσματος για να σχεδιάσουμε τεκμηριωμένες πολιτικές ελέγχου του καπνίσματος και να εφαρμόσουμε διατομεακές συνεργασίες μεταξύ κυβερνητικών, εθνικών και διεθνών φορέων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων.